درآمدی بر نظریّه ی «توصیف أثری قرآن»

در میان احادیث معصومین (ع)، آن دسته از روایات که به شأن یا سبب صدور و نیز شرح و توضیح مفردات و مفاهیم یا ذکر مصداق آیات و ... اشاره و تصریح می کنند، عهده دار تفسیر أثری قرآن می باشند، امّا دسته ی دیگری از روایات، تنها به توصیف برخی از آیات و سوره های قرآن می پردازد که شایسته است این روایات اخیر را عهده دارِ «توصیف أثری قرآن» بدانیم. این روایات به ویژگی های مختلف آیات و سوره های قرآن اشاره یا تصریح می کنند؛ به عنوان نمونه، می توان از احادیث صحیحی که به آثار تلاوت برخی از سوره ها وارد شده و یا روایاتی که از تفضیل نسبی آیه ای از قرآن بر آیات دیگر سخن گفته است، نام برد. مقاله ی حاضر به دسته بندی و شرح و توضیح و نیز کارایی علمی و عملی این دسته بندی از روایات می پردازد و به مقایسه ی ماهوی این مجموعه از روایات با روایات تفسیری بسنده می کند. این مقدار، در آمدی بر یک نظریه یا پژوهش گسترده تر است تا «توصیف اثری قرآن» بتواند جایگاه علمی و عملی خود را در ذهن و جان محقّقان علوم و معارف قرآن و حدیث تثبیت کند و مستقل از روایات تفسیری به این بخش از احادیث نگریسته شده و مورد توجّه و استفاده قراربگیرد.